بر کسی پوشیده نیست که امروزه با پیشرفت تکنولوژی بسیاری از روش های سنتی در مشاغل گوناگون دستخوش تغییر و تحول شده است. صنعت بانکداری نیز از این قضیه مستثنی نیست.
پس از پیشرفت کامپیوتر و ورود آن به حوزه بانکداری و همچنین تهیه و توسعه نرم افزار های مختلف مالی و بانکی اولین تاثیر فناوری بر سیستم بانکداری را شاهد بودیم که بسیار گسترده و تاثیر گذار بود. بستر شبکه های کامپیوتری در کنار ظهور نرم افزارهای مالی و افزایش راحت تر عموم به کامپیوترهای خانگی، سرعت و دقت در تراکنش های مالی را بسیار افزایش داد. به شکلی که دیگر نیاز به محاسبات مالی توسط انسان که گاها با خطا نیز همراه بود نیز نبود. اما در دنیای تکنولوژی همواره گامی رو به جلو وجود داشته است و امروزه با ظهور بلاکچین، این سوال برای افراد مطرح است که آیا می توان از این فناوری بطور گسترده در سیستم بانکداری استفاده کرد؟ آیا می توان ارزهای دیجیتال سوار بر بستر بلاکچین را جایگزین ثروت مبتنی بر اسکناس و پول نقد کرد؟ و آیا می توان دارایی و سرمایه فرد را براساس مقدار ارزهای دیجیتال آن فرد سنجید؟
قصد داریم در نوشته پیش رو به پاسخ این پرسش ها دست یابیم و کاربرد بلاکچین را در صنعت بانکداری بررسی کنیم.
مزایای کاربرد بلاک چین در صنعت مالی و بانکداری
1- فواید مستقیم بلاک چین برای بانکداری
فواید کاربرد بلاک چین در صنعت مالی و بانکداری بسیار امیدوار کننده اند. بلاک چین این امکان را می دهد که واسطه ها در تراکنش های مالی حذف شوند. هزینه ها کاهش یافته و بسیاری از فرآیندها بهینه شوند. به عنوان مثال، با کمک بلاک چین، بانک ها می توانند تطبیق اسناد را در حین فاکتورینگ سرعت بخشند. همچنین به بانک ها اجازه می دهد تا به پایگاه های داده کلاهبرداران، دسترسی پیدا کرده و از پولشویی جلوگیری کنند. طبق مطالعه Juniper Research، تا سال 2030 بلاکچین به بانک‌ها کمک می کند که در پرداخت‌های بین المللی تا 10 میلیارد دلار پس انداز کنند.
کاربرد بلاک چین در صنعت مالی و بانکداری سبب حذف واسطه ها در هنگام انجام عملیات بانکی و خودکارسازی بسیاری از فرآیندها می‌شود. کارایی سیستم بانکی نیز با کاهش هزینه ها افزایش می یابد. بانک‌ها می‌توانند به لطف ظهور مدل‌های کسب‌وکار جدید و محصولات مبتنی بر بلاک چین، منابع درآمد بیشتری به دست آورند. بلاک چین خلاص شدن از جریان کار پیچیده را امکان پذیر می کند زیرا می توانید هر عملیاتی را ردیابی کنید. این فناوری امنیت داده ها را تضمین می کند و تاثیر عوامل انسانی را حذف می کند. اطمینان از تغییر ناپذیری معاملات یکی دیگر از مزایای کاربرد بلاک چین در صنعت مالی و بانکداری است. سیستم بانکی فعلی شفاف نیست منتها بلاک چین، توانایی ایجاد این شفافیت را دارد.
2- فواید بلاک چین برای بانکداری با ظهور امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)
یکی از مهمترین فواید بلاک چین برای بانکداری به ظهور امور مالی غیرمتمرکز (Defi) مربوط می‌شود. امور مالی غیرمتمرکز، ابزارها و خدماتی مالی هستند که بر اساس رجیستری های توزیع شده در بلاک چین پیاده سازی می شوند. دیفای می‌تواند با خدمات بانک ها و شرکت های مالی سنتی جایگزین شود و در نتیجه دسترسی بیشتر به خدمات مالی را تضمین کند.
برخی از مزایای دیفای به شرح زیر هستند:
1- هزینه های کمتر در مقایسه با هزینه هایی که بانک های سنتی برای خدمات خود دریافت می کنند.
2- سطح بالای شفافیت
3- ارائه سریعتر خدمات مالی
3- فواید کاربرد بلاک چین در صنعت مالی و بانکداری به واسطه NTF ها
فواید بلاک چین از راه NFT ها (توکن غیر قابل تعویض) نیز به سمت صنعت مالی و بانکداری سرازیر خواهند شد. هر توکن یک ورودی در بلاک چین است. برخی از توکن ها می توانند قابل تعویض باشند (به عنوان مثال، یک بیت کوین را می توان با دیگری جایگزین کرد. توکن های غیر قابل تعویض برای آوردن آیتم های منحصر به فرد به بلاک چین، ایجاد شدند. هر NFT یک دارایی منحصر به فرد است و نمی توان آن را با توکن دیگری جایگزین کرد. بنابراین، مردم می توانند از این فناوری برای تضمین مالکیت اقلام شخصی استفاده کنند. NFT ها در حال حاضر هنر دیجیتال و کلکسیون ها را در همه جا تسخیر کرده اند. برخی املاک و مستغلاترا نیز نشانه گذاری می کنند.
هر NFT فقط می تواند یک مالک رسمی داشته باشد و مالکیت آن توسط بلاک چین محافظت می شود. هیچ کس نمی تواند سابقه مالکیت را تغییر دهد. به گفته کارشناسان، از نظر تئوری، دامنه NFT ها بسیار وسیع است و می توانند هر چیز منحصر به فردی را که نیاز به اثبات مالکیت دارد شامل شوند. در نتیجه در آینده ای نزدیک NFT ها به امور بانکداری نیز راه پیدا می کنند.
4- فواید کاربرد بلاک چین در صنعت مالی و بانکداری به واسطه تسهیل تجارت
یکی از مهمترین فواید بلاک چین برای بانکداری تسهیل امور تجاری بین المللی است. تامین مالی بازرگانی در بانکداری سنتی مستلزم قوانین و مقررات بین المللی زیادی است. این قوانین فعالیت واردکنندگان و صادرکنندگان را محدود می کنند.
همچنین برای ردیابی مکان کالاها در هر مرحله نیاز به پردازش دستی اطلاعات تجاری وجود دارد. این شامل پر کردن اسناد و درج حجم بالایی از داده ها می‌شود. فناوری بلاک چین سطح بالاتری از شفافیتِ تراکنش ها را برای تمامی شرکت کنندگان در تجارت بین المللی فراهم می کند.
این به لطف یک دفتر کل عمومی است که مکان کالاهای در حال حرکت در سراسر جهان را به دقت ردیابی می کند. با ساده‌سازی دنیای پیچیده تامین مالی تجارت، فناوری بلاک چین می‌تواند در زمان و هزینه های واردکنندگان و سایر طرف‌های تجاری صرفه‌جویی کند.
5- فواید کاربرد بلاک چین در صنعت مالی و بانکداری به سبب آسان سازی حسابداری
تسهیل حسابداری یکی دیگر از فواید بلاک چین برای بانکداری و صنعت مالی است. امروزه هر شرکتی به طور جداگانه عملیات حسابداری را انجام می دهد و تطبیق داده ها به زمان و نیروی انسانی زیادی نیاز دارد. بلاک چین می تواند این مشکل را حل کند: اطلاعات مربوط به تراکنش ها، قراردادها و غیره را در زمان واقعی ثبت می کند. این بدان معناست که تأیید انطباق داده ها با هنجارهای قانونی، به صورت خودکار خواهد بود. در نتیجه کارایی عملیاتی سازمان ها به میزان قابل توجهی افزایش خواهد یافت.
