By elham ranjbar آموزش ارز دیجیتال 2023-05-20

وب 3 چیست؟

اینترنت نسل سوم یا Web3 ایده جدیدی برای گسترش اینترنت جهانی هست. ساختار این اینترنت مبتنی بر فناوری بلاک چین بوده و از ویژگی هایی مثل غیر متمرکز بودن و اقتصاد بر پایه توکن ها برخوردار هست.

اینترنت امروزی یه فناوری بی نظیره که از سال 1983 تا الان زندگی تمام بشریت را متحول کرده. اینترنت به شکلی همه زندگی انسان ها را در بر گرفته که بدون اون زندگی غیر قابل تحمل میشه.

اینترنت امکانات زیادی را برای استفاده همه فراهم کرده، که شامل جستجوی سریع اطلاعات و ایجاد ارتباط بین تمامی مردم در سراسر دنیا میشه. همچنین امکان مدیریت امور مالی، ثبت سفارش و خرید لوازم مورد نیاز از خونه را برای افراد فراهم کرده. کاربران میتونن موسیقی و فیلم مورد علاقه خودشون را با جستجوی اینترنتی پیدا کنن و از گوش کردن به موسیقی و تماشای فیلم لذت ببرن. این موارد تنها قسمتی از خدماتی هست که امروزه اینترنت برای همه دنیا فراهم کرده.

به نظر میرسه اینترنت به قدری پیشرفت کرده که امکان ارتقایی بیشتر از این حد رو نداره. ولی به عقیده متخصصین و پیشگامان این فناوری، اینترنت امروزی با تمامی امکاناتی که داره باز هم با مشکلاتی روبه رو هست. که مهمترین اون متمرکز بودنه.

خالق web3 کیست؟

اصطلاح Web3 توسط Gavin Wood که یکی از بنیانگذاران ارز دیجیتال اتریوم بود، در سال 2014 ابداع شد. از اون زمان به بعد این اصطلاح برای هر برنامه ای که دارای زیرساخت دیجیتال غیر متمرکز باشه و به نسل سوم اینترنت یعنی اینترنت آینده مرتبط باشه، تبدیل شده .

علت پدید آمدن وب 3.0 چیست؟

هدف اصلی کارشناسان از ایجاد اینترنت نسل سوم یا وب ۳.۰ غیر متمرکز کردن اینترنته. وب 3.0 دارای مشخصه های منحصر به ‌فردی هست ولی برای این به وجود اومده که اینترنت را غیر متمرکز کنه. به این معنی که اینترنت همگانی باشه و همه مردم دنیا بتونن از اون استفاده کنن، ولی مدیریت و کنترل اون دست نهاد یا افراد خاصی متمرکز نباشه.

در حال حاضر مدیریت اینترنت در اختیار دولت ها و شرکت های بزرگ فناوری هست ولی وب ۳.0 یکی از نیازهای اساسی در عرصه تکنولوژی هست که در آینده نزدیک شاهد اون خواهیم بود. خیلی از پروژه‌های بلاک چینی معروفی که امروزه مشغول فعالیت هستن، جزو زیرمجموعه های این تکنولوژی قرار دارن.

نسل های مختلف وب

وب Web 1.0:

اولین نسل از اینترنت هست که تا حوالی سال 2000 ادامه دار بود. در اون دوران وب سایت ها به شکلی بودن که کاربرها فقط به اطلاعاتی که روی سرور ها ذخیره میشدن، دسترسی داشتن. یعنی همکاری با سایت ها و سرورهاشون به ساده ترین شکل ممکن انجام میشد. در اون دوران موتور های جستجو و سایت های تجارت الکترونیکی مثل آمازون و eBay وجود داشتن.

وب Web 2.0:

بعد از پایان قرن بیستم میلادی، نسل دوم اینترنت بوجود اومد.(بین سال های 2000 تا 2010). مقدار مشارکت، همکاری و توانایی ها تو این شبکه خیلی بیشتر و گسترده تر بود. دلیل این قابلیت های زیاد، مسائل فنی بود که، یکی از مهمترین شون افزایش سرعت پهنای باند اختصاص داده شده به کاربرها و سرورها بود. یکی دیگه از قابلیت های بسیار کاربردی نسل دوم وب امکان ارائه تعاملات با زمان های نزدیک بود که تو این نسل بوجود اومده بود. به این ترتیب کاربرها میتونستن به شکل آنلاین و همزمان با هم تو شبکه فعالیت داشته باشن. از مهمترین دستاورد های این نسل از اینترنت، شبکه های اجتماعی مثل فیسبوک و توییتر، بازی های آنلاین، گوشی های هوشمند و محاسبات موبایلی بودن. همچنین بیگ دیتا ها (Big Data) و الگوریتم یادگیری ماشینی هم به لطف این نسل از وب بوجود اومد.

وب Web 3.0:

که به عنوان وب باهوش هم شناخته میشه، علاوه بر ایجاد تعامل و ارتباط بین افراد و سایت ها، امکان ارتباط بین نرم افزار ها رو هم بوجود آورده. البته این فناوری همچنان در حال تکامله ولی هیچ ایده ای در مورد شکل نهایی این نسل از اینترنت وجود نداره. وب سه در تلاش است تا اینترنت رو به فضایی فعال و پویاتر تبدیل کنه و فضای نت رو به عنوان فضایی برای داده های بزرگ تبدیل کنه. یکی از مزایای Web 3 اینه که در فناوری های دیگه ای مثل سیستم همتا به همتای بلاک چین، برنامه های اُپن سورس، واقعیت مجازی و اینترنت اشیا (IOT) کاربرد داره.

ویژگی های وب 3 چیست؟

1- فضای سه بعدی:

ایجاد یه دنیای مجازی و فضا های سه بعدی یکی از مزیت های Web 3.0 با استفاده از وب 3 میتونین بدون اینکه از پشت کامپیوترتون بلند بشین، تو فضای سه بعدی قدم بزنین و یا به داخل ساختمان های مختلف برین و از اونا بازدید کنین.

2- اینترنت رسانه ای:

اینترنت نسل سوم خیلی فعال و باهوش تره. این وب بهتون اجازه میده که با استفاده از یه فایل رسانه ای، فایل های مشابه دیگه رو جستجو کنین. همین الان هم میتونین برای پیدا کردن عکس های مرتبط با یه تصویر تو گوگل، از فایل های تصویری استفاده کنین.-

3-مفهوم بیشتر در اینترنت:

تو نسل جدید اینترنت، کامپیوتر ها هم مثل ما متیونن صفحه های وب رو بخونن. تو این فضا کامپیوتر شما با هوشتره و میتونه برنامه شما رو با پرواز هواپیما یا پزشک تنظیم کنه.

4- از بین بردن واسطه ها:

وجود واسطه تو هر معامله ای، همواره زمینه فساد رو فراهم میکنه. در حال حاضر بزرگترین واسطه ای که تو بستر نت وجود داره، گوگل هست. غول های ارتباطی معمولا از داده های کاربراشون سو استفاده میکنن. این کمپانی ها اطلاعات مربوط به کاربراشون رو در اختیار شرکت های تبلیغاتی میذارن و به این ترتیب درآمد بدست میارن.

5-عدم نیاز به مجوز:

همه افراد میتونن از وب 3 استفاده کنن و تو اون مشارکت داشته باشن. Web 3.0 هم دقیقا مثل ارزهای دیجیتال کاملا غیر متمرکزه و به همین خاطر امنیت اون خیلی بالا هست.

6-کاهش میزان هک و سرقت اطلاعات:

به لطف غیر متمرکز بودن شبکه وب تری، اطلاعات کاربرها تو جاهای مختلفی ذخیره میشه. به خاطر همین مزیت، اگه فردی بخواد داده های یکی از اعضای شبکه رو هک کنه، باید کل شبکه رو از کار بندازه که اینکار عملا غیر ممکنه.

7-اجرای برنامه روی همه دستگاه ها:

بیشتر برنامه هایی که مربوط به نسل های قدیمی اینترنت هستن، قابل اجرا روی همه سیستم عامل ها نیستن. در حالیکه برنامه های پیاده شده روی وب 3، بدون توجه به نوع و سیستم عامل دستگاه های مختلف، روی اون اجرا میشن. نکته مهم اینه که این قابلیت هیچ هزینه ای رو نداره و همه میتونن به شکل رایگان ازش استفاده کنن

8-سرعت بالا در برطرف کردن مشکلات:

در صورتی که محصولات و برنامه های بیشتری به این شبکه اینترنتی متصل بشن، مجموعه ی بزرگی از داده های متصل بهم بوجود میاد. الگوریتم های مختلفی تو این شبکه وجود دارن که از این داده ها برای تجزیه و تحلیل استفاده میکنن. اطلاعاتی که از این الگوریتم ها بدست میاد، کمک زیادی رو به رفع نیاز های کاربرها میکنه.

9-مالکیت داده ها:

تو Web 3.0 اطلاعات کاربر ها برای امنیت بیشتر رمزنگاری میشه. به این شکل هیچ کس نمیتونه این داده ها رو به منظور بازاریابی و تبلیغات به شرکت های بازاریابی بفروشه. به عبارت ساده تر، کنترل تمامی داده های هر شخص در اختیار خودشه و در صورتی که مایل باشه، میتونه این داده ها رو در اختیار دیگران بذاره.

10-متن‌باز بودن (Open Source): پروژه‌های

وب 3 بر بستر‌های «متن باز» (Open Source) و به وسیله مجموعه‌ای از توسعه دهنده ها ساخته میشن و به همین دلیل استفاده از اونها رایگان هست و توسعه اون به وسیله همه افراد در دنیا قابل انجامه.

11-حاکمیت مردم:

در پروژه‌‌های وب ۳ حاکمیت شبکه با مردم هست. با استفاده از «سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز» (Decentralized Automated Organization) افرادی که توکن‌های هر شبکه را در اختیار دارن میتونن پروپوزال خودشون رو برای پیشرفت طرح ارائه کنن. یا به پروپوزال‌های ارائه شده به وسیله دیگران رای مثبت یا منفی بدن. اجرا یا عدم اجرای یه طرح در گرو کسب رای اکثریت خواهد بود.

معایب وب 3 چیست ؟

1-مقیاس‌پذیری: سرعت تایید و ثبت تراکنش‌ها در بلاک چین به دلیل ماهیت غیرمتمرکز‌ اون ها پایینه. در بلاک چین برای این‌که اطلاعات تراکنش تایید و ثبت بشه اطلاعات توسط تمامی کاربرها یا بخشی از اونها باید بررسی بشه و در صورت تایید در دفتر کل نودها ثبت بشه. مقیاس‌پذیری بلاک چین‌ها با توجه به الگوریتم اجماع استفاده شده با یکدیگه متفاوته. به عنوان مثال، بیت‌کوین با الگوریتم اجماع اثبات کار بین 5 تا 7 تراکنش در ثانیه را ثبت و تایید می‌کنه در حالی که ارز دیجیتال سولانا با الگوریتم اجماع اثبات سهام میتونه بیش از 50 هزار تراکنش را در ثانیه پردازش کنه.

2-تجربه کاربری: تعامل با برنامه‌‌های بلاک چینی به طور عام و اپلیکیشن‌های حوزه وب3 به طور خاص سخته چرا که خیلی از این پلتفرم‌ها شامل مراحل مختلفی هستن که برای کار با اونها نیاز به اپلیکیشن‌های دیگرگه مثل کیف پول هست. پس، کار با این پلتفرم‌ها نیاز به آموزش تخصصی داره و این مساله میتونه مانعی برای پذیرش عمومی وب 3 باشه.

3-دسترسی: در حال حاضر بسیاری از کاربران به اپلیکیشن‌های وب 3 دسترسی ندارن چون این پروژه‌ها در مرورگرهای مدرن وب ادغام نشدن. خیلی از مالکان شرکت‌های بزرگ فعال در حوزه وب 2 علاقه ایی به گسترش وب 3 ندارن مگه این‌که خودشون بتونن تو این زمینه منافع خودشون راگو تامین کنن. این مساله ممکنه دسترسی به اپلیکیشن‌های وب 3 را با مشکلات زیادی روبه‌رو کنه.

4-نبود پروژه قدرتمند بلاک چینی: برای راه‌اندازی وب 3 نیاز به فعالیت پروژه‌های مختلفه اما در نهایت، چند پروژه بسیار قوی باید بتونن از بیشتر اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز پشتیبانی کنن تا اولا کاربران بتونن راحت‌تر با این برنامه‌ها همکاری کنن دوما هزینه کمتری برای جابجایی بین پروژه‌های مختلف پرداخت بشه. جابجایی بین پروژه‌های مختلف علاوه بر مشکلات مالی و زمانی، مشکلات تکنولوژیک هم داره. در حال حاضر، پروژه‌هایی مثل «اتریوم» و «پولکادات» با استفاده از امکانات خودشون قابلیت تبدیل شدن به بستر اصلی وب 3 را دارن اما هنوز سرعت ثبت تراکنش هاشون در سطح وب نیست. خیلی از پروژه‌های مقیاس‌پذیر مثل سولانا هم تا حدود زیادی متمرکز هستن.

5- مشکلات قانون‌گذاری: اجرای وب 3 بر بستر بلاک چین و به صورت غیرمتمرکز، دست دولت‌ها را از دخالت در امور جاری اپلیکیشن‌ها کوتاه می‌کنه. این مساله اگرچه در بعضی موارد به نفع کاربرانه اما در موارد دیگه به ضرر اونها خواهد بود. شناسایی فعالیت‌های خلافکارانه در وب 3 و دریافت مالیات از افراد دو مساله عمومی مهم برای اداره جامعه و کشور هست که در حال حاضر، راه‌حلی برای اونا در وب 3 و پروژه‌های بلاک چینی ارائه نشده . طبیعیه که در چنین حالتی دولت‌ها اجازه رشد به این پروژه‌ها را نمیدن. به طور کلی میشه گفت فضای کاملا آزاد بلاک چین در بلند مدت ممکنه به نفع مردم نباشه. و به همین دلیل پیدا کردن راه‌حلی برای این مشکلات ضروریه.

نقش بلاک چین و ارز دیجیتال در وب 3 چیست

شبکه داده غیرمتمرکز یا بلاک چین، امکان حفظ مالکیت داده‌ها برای کاربران را فراهم میکنه. کاربران از طریق این شبکه‌ها میتونن حریم خصوصی خودشون رو حفظ و برای داده‌های تولید شده خودشون قیمت و ارزش تعریف کنن. تو دنیای بلاک چین با استفاده از رمزارزها سیستم اقتصادی غیرمتمرکز ایجاد میشه که از دستکاری بانک‌های مرکزی مصون هست. بلاک چین از تجمع اطلاعات در دست شرکت‌ها و سازمان ها جلوگیری میکنه و امنیت و کارایی شبکه را با استفاده از ساختار منحصر به فرد خودش تامین می‌کنه.

بلاک چین‌ها بستری برای پیاده‌سازی «قراردادهای هوشمند» (Smart Contracts) و «اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز» (Decentralized Apps) هستن. این اپلیکیشن‌ها همه ویژگی‌های وب 3 تو خودشون دارن و امکان دسترسی افراد به امکانات مختلف وب را به صورت غیرمتمرکز آماده میکنن تقریبا همه کاربردهای روزمره اینترنت مثل پلتفرم‌های مالی، شبکه‌های اجتماعی، مرورگرها، پلتفرم‌های پخش موسیقی و بازی‌ها در اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز قابل اجرا هست با این تفاوت که با استفاده از این اپلیکیشن‌ها، امنیت اطلاعات کاربران حفظ میشه و اونها میتونن به صورت مستقیم به کسب درآمد از ارزهای دیجیتال بپردازن.

نقش هوش مصنوعی در وب 3 چیست ؟

یکی دیگه از تکنولوژی‌های پایه‌ای وب ۳ «هوش مصنوعی» (Artificial Intelligence) هست. الگوریتم‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، الگوریتم‌هایی هستن که میتونن نحوه‌ی فعالیت انسان‌ها را یاد بگیرن و از این طریق به پیش‌بینی و انجام اقدامات مفید در مواقع لازم بپردازن استفاده از هوش مصنوعی در بستر داده‌های غیرمتمرکز موجود در وب 3 میتونن انبوهی از داده‌ها را بدون نیاز به دخالت شخص یا سازمان خاصی مدیریت و تحلیل کنه.

هوش مصنوعی و بلاک چین میتونن کنار هم در حوزه‌هایی مثل مدل‌سازی و پیش‌بینی آب و هوا، طراحی دارو، بررسی جنس مواد و قراردادهای رسمی نیاز به یه سیستم متمرکز واسطه را به حداقل برسونه.

این سه تکنولوژی و دیگر تکنولوژی‌های مکمل مثل اینترنت اشیا، واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، وب 3 آینده‌ای را فراهم میکنه که در اون، کاربران و ماشین‌های توزیع شده قادر به تعامل با داده‌های مختلف، یکدیگه، ارزش‌ها و طرف‌های مقابل هستن. این ارتباط از طریق بستری از شبکه‌های بلاک چینی همتا به همتا و بدون نیاز به شخص ثالث صورت می‌گیره. در نتیجه یه سیستم یکپارچه اینترنتی از شبکه‌های مختلف با محوریت انسان و حفظ حریم خصوصی و امنیت اطلاعات به وجود میاد.

برنامه‌های غیرمتمرکز؛ دروازه ورود به وب ۳

برنامه‌های غیرمتمرکز یا دپ‌ها (Dapps) به برنامه‌هایی میگن که به‌صورت غیرمتمرکز فعالیت میکنن و نیازی به تایید شخص ثالث ندارن. این برنامه‌ها بدون نیاز به نهادی برای نظارت، به‌صورت همتابه‌همتا و توزیع‌شده اجرا میشن.

از اونجایی که حرکت به سمت وب ۳ شروع شده ، پروژه‌هایی تو این بستر شکل گرفتن که نمونه غیرمتمرکز از سرویس‌های فعلی هستن مثل:

کیف پول ارز دیجیتال

شبکه‌های اجتماعی

صرافی‌

پیام‌رسان‌ها

سرویس‌های ذخیره‌سازی

مرورگرهای اینترنت